Vào một ngày đẹp trời tháng 5 - 18 năm trước, một ngôi nhà èo uột trước con đường đầy nắng chói chang. Ngôi nhà ba gian được lớp ngối bằng lá dừa khô theo năm tháng đã ngả màu nắng vàng. Một cô bé nhỏ nhắn đang vẽ những đám mây dưới cát trước cửa nhà.
Nhạn - con của bà Diệu một cô gái cỡ chừng 14 tuổi, lứa tuổi mà các cô chiêu cậu ấm chỉ làm có một việc là ăn học. Nhưng với Nhạn thì khác, con nhà nghèo, cô mất cha từ năm lên 8, mẹ cô cực khổ nuôi cô lớn lên nhưng không có đủ tiền cho cô ăn học, sáng sớm cô phải dậy sớm phụ mẹ làm việc nhà để mẹ cô ra đồng làm thuê, kiếm tiền mưu sinh...
Tuy cuộc sống vô cùng khó khăn nhưng Nhạn lúc nào cũng vui vẻ và không bao giờ tỏ ra mệt mỏi, chỉ cần được ở với mẹ trong một cuộc sống bình thường giản dị đủ ăn đủ mặc là cô mãn nguyện lắm rồi.
Nhan sắc của cô so với những cô gái quanh vùng thì phải nói là hơn hẳn, chỉ mới 14 tuổi mà cô đã ra dáng của một thiếu nữ trẻ nhưng có mấy ai biết . Ở những nơi như thế này sẽ không ai để ý đến ai, họ chỉ biết làm việc để phục vụ cho những phú hộ giàu có.
Phú Hộ Thái là một trong những địa chủ lớn nhất trong vùng thời đó, ông và vợ có 3 người con trai đó là Toàn, Trí và Dũng. Gia sản của ông thì không ai có thể đếm được bao nhiêu mẫu ruộng và đất, ông cho dân đen thuê đất giá rất cao khiến không ai mà không khổ sở
Toàn – con trai cả, người được mệnh danh là công tử ăn chơi nhất vùng, có thể nói nếu so với công tử Bạc Liêu thì cũng ngang hàng với nhau, tối ngày chỉ có rượu chè và gái điếm – một kẻ phá gia chi tử.
Trí – con trai thứ, là bà con với ông đỏ bà đen, một kẻ chỉ biết hưởng thụ từ những trò bài bạc, cá độ, đá gà. Tiền có nhiều đến mấy cũng như nước trôi qua cầu, chỉ khổ cho những người dân lương thiện tối ngày làm việc cho chúng ăn xài.
Dũng thì lại khác, anh có vẻ ngược lại với hai người anh của mình, từ nhỏ anh đã rất thông minh nên ông Thái cho anh ăn học đàng hoàng tử tế. Bằng khuôn mặt bảnh bao và tài ăn nói lịch sự anh đã thu hút rất nhiều các cô gái quanh vùng. Ông Thái cũng đã gửi gấm tương lai cho Dũng rất nhiều vì ông nghỉ rằng chỉ có Dũng là người duy nhất sẽ thay ông quản lý tài sản của gia đình.
Ngoài mặt thì ông Thái rất hiền lành và điềm đạm – người xưa thường nói nhìn người đừng nhìn bên ngoài – ban ngày thì ông như một người chồng người cha bình thường nhưng khi đêm đến thì ông lại lẻn đi mèo mả gà đồng đến tờ mờ sáng mới về. Với độ tuổi chỉ mới 59 có lẽ ông vẫn còn khỏe mạnh chán.
Bà Bích – vợ ông Thái, lúc đầu thì còn tỏ ra thái độ ghen tuông nhưng do quá biết tính tình của chồng từ trước với lại đã có với ông 3 mặt con rồi nên bà cũng thôi không quan tâm tới chuyện này nữa, mà có quan tâm tới cũng chẳng được gì miễn là ông Thái đừng cho người ngoài biết kẻo lại mang tiếng cho gia đình mà bà sợ nhất là điều này.
Với tuổi 52 nhưng bà vẫn còn rất trẻ so với độ tuổi của mình, với khuôn mặt nghiêm nghị và vô cùng sắc sảo, bà tỏ vẻ rất am hiểu và quan tâm đến cuộc sống của gia đình, có thể nói ngoài ông Thái ra bà là người có quyền uy nhất trong nhà. Bước vào nhà mồ hôi nhể nhại. bà Diệu – mẹ của Nhạn cất tiếng gọi con gái ngoan của Mình.
- Nấu cơm chưa con, hôm nay bác Ba có cho mẹ con mình mấy gói xôi vò nè, còn nóng ăn đi kẻo không ngon.
- Dạ mẹ - Nhạn trả lời, hồi sáng có bác Tư Vịt tới tìm mẹ còn nói là có chuyện gấp muốn gặp mẹ, khi nào mẹ về thì qua nhà bác ấy.
- Rồi mẹ biết rồi con ăn đi kẻo nguội!. Bỏ gói xôi vò ăn dỡ xuống bàn bà Diệu vội đi ra ngoài.
***
Con đường mòn đầy nắng chạy dài xa xa, bà Diệu vừa đi vừa nghĩ: "không biết chị Tư Vịt gặp mình gấp là có chuyện gì, sao mà trong lòng thấy lo lắng quá".
- Ấy ấy Diệu ơi! chị Tư nè vào đi em. – Bà Tư Vịt vẫy tay gọi bà Diệu vào nhà với khuôn mặt háo hức.
- Nghe con Nhạn nói là chị kiếm em, có gì không chị!
- Ấy ấy không gì đâu em ngồi xuống nghe chị nói nè, số là nhà ông phú hộ Thái xóm trên muốn có đứa bé gái làm con ở luôn để lo cơm nước và săn sóc cho bà nhà. Ý là chị muốn em để con Nhạn vào nhà ông Thái, nghe nói tiền cũng ko ít đâu nha.
- Chị muốn em bán con à! – Bà Diệu bỡ ngỡ trước câu nói của bà Tư. Không được đâu! con nhỏ mới 14, nó vẫn còn nhỏ với lại em cũng chẳng muốn bán con đâu.
- Ấy ấy sao lại nói là bán, chị đâu có nói em bán con, chỉ là để con bé vào nhà đó thôi, nhà ông bà Thái giàu sang lắm, con em sẽ không chịu khổ đâu với lại em sẽ có chút tiền vốn làm ăn vậy là đâu có gì sai. Mai mốt nếu em có tiền thì chuộc nó về cũng đâu có muộn.
Bà Diệu có chút xao lòng, bà đắn đo không biết quyết định ra sao.
- Thôi được rồi để em về suy nghĩ, chị cho em thời gian với lại em cần hỏi ý kiến con bé, em không thể quyết định được.
- Ồ không sao! Em cứ từ từ suy nghĩ nhưng thời gian cũng gấp lắm không là người khác hưởng đó nha em. Không khéo là về sau em hối hận đó.
- Em biết rồi! - Bà Diệu cáo từ ra về.
***
Chiều tối, sau bữa cơm hai mẹ con bà Diệu tâm sự với nhau, bà xoa đầu đứa con gái bé bỏng của mình và nhìn nó thật kỹ, phải khó khăn lắm bà mới cầm được nước mắt của mình. Cứ nghĩ đến câu chuyện ban trưa giữa bà với bà Tư là bà cảm thấy khó chịu trong lòng vô cùng.
- Mẹ àh! – Nhạn ngước nhìn bà, chuyện gì vậy mẹ ? con thấy mẹ sao ấy cứ buồn từ chiều đến bây giờ, từ khi mẹ từ nhà bác Tư về.
- Không có gì đâu con, mà nè bác Tư có nói với mẹ là nhà ông Thái xóm trên muốn có một đứa ở để lo lắng và săn sóc cho vợ, cho nên ....
- Mẹ muốn con vào nhà ông Thái gì đó làm người ở phải không?! - Nhạn cắt ngang câu nói ấp úng của mẹ.
Bà Diệu cuối đầu không nói gì, trong lòng bà đau như cắt khi nghe con gái hỏi. Nước mắt tuôn rơi.
- Mẹ không muốn bán con đâu! Bà Tư nói là số tiền sẽ không ít, đủ để mẹ có vốn làm ăn, với lại nhà ấy giàu có.... sau này mẹ có tiền sẽ chuộc con sau nhưng nếu con không đồng ý thì mẹ sẽ không bán con....
Mắt Nhạn cũng đã nhòa, cô bé xoa nhẹ mái tóc mẹ, mái đầu đã lâm râm bạc màu muối tiêu vì những năm tháng gòng gánh nuôi con. Nhạn thương mẹ thương hoàn cảnh gia đình. Cô lau nước mắt mẹ và nói:
- Mẹ! mẹ trả lời với bác Tư ra sao?
- Mẹ nói là mẹ cần thời gian suy nghĩ, vả lại quan trọng nhất là con có đồng ý hay không...- Bà nhìn ra cửa sổ, đôi mắt ướt nhòa ẩn chứa sự bi thương.
- Con đồng ý! – Nhạn cười, nụ cười tươi tắn, trên môi vẫn còn đọng lại vài giọt lệ.
***
Nữa khuya, gió thổi lòng lọng trên ngôi nhà èo uột, đêm nay Nhạn không ngủ, cô nhìn những đám mây nhỏ mình vẽ ban sáng. Bất chợt ngước nhìn những đám mây trên trời, tóc mai bay nhẹ trong gió.
- Rồi đây đời mình sẽ ra sao? – Cô thì thầm trong gió.