Hôm ấy là ngày mười sáu tháng giêng, là ngày hội làng to nhất năm, ngày mà cả cái làng Ái này nôn nao chờ đợi. Từ hội bô lão, đám thanh niên cho đến các cháu bé có khi còn đang nằm trong nôi ấy cũng háo ha háo hức lên kế hoạch suốt từ tháng chạp lận, vội vội vàng vàng ăn cho xong cái Tết là bắt tay ngay vào khâu chuẩn bị. Các bà các mợ thì khỏi phải nói, cứ rảnh rang lúc nào là hẹn hò nhau đi may cho mình cái áo tứ thân mới, để còn mặc đi hát đi múa trong ngày hội. Cứ phải gọi là xôn xao hết cả, vui đáo để.
Vui nhất là đám thanh niên. Cái ấy thì còn phải nói. Hình như, à mà rõ ràng luôn ấy chứ, các cô gái làng mới hôm qua thôi còn áo nâu quần thâm, có khi còn vá chằng vá đụp, mặt mũi tay chân thì lấm lem hết cả vì bận làm đồng, thời gian đâu mà điệu mà đà, hôm nay ấy sao mà xinh mà đẹp thế. Cô nào cô nấy diện những bộ cánh xanh cánh đỏ rực rỡ như chính độ tuổi của các cô vậy, má thắm môi son, mắt lúng la lúng liếng cười tít, đon đả cười chào nhau, cười chào các bậc trưởng lão, chào các bà các mợ và đương nhiên, có khi là quan trọng nhất, là chào các anh trai làng Ái mà các cô vẫn biết, vẫn quen, vẫn... thầm thương trộm nhớ.
Nhóm các cô rực rỡ nhất tập trung ở đình làng, cũng là nơi làng tiếp khách quý, ấy là nhóm các thiếu nữ được chọn để rót trà. Có chục cô thôi, cơ mà toàn hoa khôi của làng. Được chọn ấy là vinh dự lắm, nhà nào có con gái trong đội đều tự hào khoe miết với hàng xóm láng giềng. Nghe đâu, bà Mỹ bà cả nhà ông lý trưởng còn phải lót tay để cô con gái rượu của bà là cô Hồng được vào đội. Thế nên là, đội ấy, ngoài cô Hồng ra thì đều xinh đẹp nuột nà cả. Các cô nói, các cô cười, các cô mời sao mà duyên dáng quá chừng, làm các anh trai làng cứ thập thò mãi ngoài cửa đình mà ngắm, mà ngóng, mà quên cả việc mình được các bậc trưởng lão phân công.
Giả có anh trai làng nào được phép ở cùng các bậc trưởng lão, thì đó ắt hẳn phải là cậu Bính, con trai độc đinh nhà ông lý trưởng. Thì chẳng ai hơi đâu mà thắc mắc, tại cậu có quyền có thế quá mà. Cậu mới về cái làng này sau suốt mấy năm trời đèn sách trên kinh, nghe đâu cậu mới bị thầy đuổi cổ vì cái tội chơi bài chơi bạc không chịu học hành, đấy là nghe đồn thế, chứ còn đâu nhìn cậu ngoan mà. Cậu cũng cung kính chào các bô lão lắm. Nhưng chào là chào vậy thôi, còn con mắt cậu thì cứ chốc chốc lại liếc về nhóm các cô rót trà.
Mà nào phải chỉ có mình cậu nhìn các cô, các cô cũng tủm tỉm cười duyên trộm liếc về phía cậu, thì thầm nhỏ to với nhau về cậu. Người đâu mà đẹp trai quá chừng, cả cái làng này có ai trông tuấn tú như cậu, vừa cao vừa trắng, dáng dấp thư sinh, mặt mũi ngời ngời. Lại cộng thêm cả cái gia tài kếch xù cả trăm mẫu ruộng, cả ngàn người làm mướn, trâu bò lợn gà nhiều không đếm xuể. Ai lấy được cậu thì phúc phải biết, có làm bà sáu bà bảy của cậu cũng ăn sung mặc sướng cả đời. Ấy là các cô thầm nghĩ thế, chứ các cô cũng chỉ dám nói với nhau về cái áo cậu mặc chắc hẳn là lụa cao cấp ở tận kinh đô, cái quạt cậu cầm trên tay chắc chắn phải làm từ gỗ quý…
Ánh mắt cậu liếc về phía các cô khiến các cô vui lắm, cô nào cũng thầm nghĩ hẳn là cậu đang nhìn mình, trong lòng khấp khởi mừng thầm. Ấy thế mà, đối tượng của ánh mắt ấy lại chẳng hề để ý, bởi cô Dung cô ấy còn đang bận... liếc ra ngoài.
Cũng đều là xinh là đẹp nhất nhì cái làng Ái, thế nhưng nom cô Dung lại hấp dẫn hơn cả. Chẳng dám nói là xinh đẹp nhất, chỉ là cô Dung được trời phú cho chiếc má lúm đồng tiền bên má trái sao mà duyên dáng, cộng thêm với đôi mắt to tròn nhìn cứ như là em bé ấy. Làn da gái quê quanh năm lấm đất mà lại trắng hổng trắng hồng, dáng dấp thì đúng là khúc nào ra khúc ấy, như các cụ nói thì là dáng hồ lô ấy, làm các anh cứ gọi là thèm rỏ dãi. Dung vừa cười một cái là cậu Bính đã chết đứ đừ mất rồi, dẫu là Dung chỉ có gượng cười.
Dung cười làm sao được khi mà cậu Minh sao mãi chưa thấy đến. Rõ ràng cậu đã được phân công đỡ kiệu mà, Dung nghe ngóng được thế mà mừng suốt từ mấy hôm trước.
Dung thích cậu Minh từ lâu lắm rồi, từ cái ngày Dung đi cấy bị đỉa cắn. Không để ý, con đỉa hút no máu mà mãi không buông. Cậu Minh tình cờ trông thấy, cậu liền tìm vôi bôi vào để gỡ đỉa ra cho Dung. Gớm, con đỉa no máu nhìn phát khiếp, cơ mà Dung chẳng có thời gian mà tiếc rẻ, Dung còn mải ngắm cậu. Cậu hình như bằng tuổi Dung thì phải, mà cậu cao hơn Dung cả cái đầu, trông cậu rắn rỏi, dù hơi gầy, nhưng mắt cậu rất sáng, vầng trán cao đĩnh đạc với cái sống mũi thanh tú đẹp quá chừng. Dung thích mê đi ấy.
Cơ mà, cậu cứ lạnh lùng mãi, chẳng thèm nhìn Dung, dù Dung cũng đẹp chẳng kém ai trong cái làng này, Dung lại hay cấy lúa gần cái thuyền nhỏ nhà cậu. Mỗi lần nhìn thấy cậu, Dung đều hỏi han cậu mà, cậu nay bắt được nhiều cá không, mẹ cậu nay đã khỏe hơn chưa, thôi thì đủ chuyện ấy, nhưng cậu cứ im lặng chẳng trả lời, chỉ thi thoảng lại chạy đến khi Dung kêu ré lên có đỉa.
Cái giống đỉa này nó sợ vôi, người đi làm đồng thường chuẩn bị sẵn vôi cho mình. Nhưng Dung thà để đỉa cắn mà được cậu bôi cho còn hơn. Dung nhớ đến lần thứ hai bị đỉa cắn, cậu có để lại cho Dung một cái hộp nhỏ đựng vôi có dây buộc, thế mà Dung chẳng thèm buộc nó theo người. Ngu gì mà buộc để còn có cớ mà nhờ cậu chứ.
Cứ thế mà cũng mấy năm rồi, Dung giờ cũng đã đến tuổi trăng tròn, thầy mẹ Dung giục Dung sớm ưng ai thì nhận lời kẻo rồi hối không kịp, mà Dung mặc kệ. May sao hội làng năm nay Dung lại được cô Sáu cho vào đội rót trà, Dung thích lắm. Đội rót trà năm nào cũng nổi bật nhất mà, được mặc áo tứ thân đẹp nhất, được tô son điểm phấn, được vấn tóc kết hoa, ai không xinh cũng phải xinh lên mấy phần chứ chẳng nói đến nhóm Dung, thôi thì nhìn phát mê. Lúc biết cậu Minh được phân công đỡ kiệu, Dung vui đến không ngủ được, háo hức chờ trời sáng để được gặp cậu trong bộ dáng xinh đẹp nhất, biết đâu Dung lại làm cậu động lòng thì sao. Dung đã mong đợi bao nhiêu như thế đấy, ấy thế mà bóng cậu sao mãi chẳng thấy đâu.
Ánh mắt thẫn thờ của Dung lại càng thu hút lấy cậu Bính. Cậu mê Dung mất rồi. Cậu mải ngắm Dung mà quên mất mình còn phải trả lời các trưởng lão hỏi cậu sao năm nay lại về hội làng chơi thế, cậu đã có ai chưa để tôi còn tìm cho mối tốt, con gái tôi năm nay cũng vừa tròn tuổi đẹp, hôm nào tôi dẫn nó sang cậu chơi,… Cậu nghĩ bụng hỏi gì mà hỏi lắm thế, để yên cho người ta còn ngắm gái. Gớm toàn gái quê một cục mà sao lại có cô em trông ngon mắt thế kia, cậu ưng quá, nhất định phải mần được em mới thôi. Cậu đang mải nghĩ thì thằng Mõ đã hô to: “Kiệu tới!”. Cậu giật mình đứng tránh sang một bên để kiệu đi vào.
Kiệu làng làm bằng gỗ đinh hương quý giá, phải tám thanh niên khỏe mạnh nhất làng mới được chọn khiêng. Tám thanh niên ấy cũng phải được tuyển chọn kỹ lắm ấy, toàn trai tân cường tráng cơ bắp sáu múi đủ cả. Khiêng kiệu nặng giữa trời trưa nắng, mồ hôi các anh cứ đổ ầm ầm, nhìn thích hết cả mắt. Các cô các mợ nhìn mà đỏ bừng cả mặt, cười khúc khích mãi thôi.
Dung nhìn tám thanh niên một lượt rồi thở dài. Không có cậu Minh. Cậu ở đâu vậy nhỉ, hay cậu gặp phải chuyện gì. Dung toan chạy về chiếc thuyền nhỏ của cậu để tìm người thì bỗng có bóng người cao lớn đứng chắn trước mặt.
- Tiểu thư có muốn đi dạo cùng ta xem hội?
Công tử tuấn tú mặc áo trắng thanh nhã, tay cầm quạt quý gấp gọn đang hỏi Dung, dáng bộ nhẹ nhàng, điềm tĩnh chờ đợi. Bao nhiêu ánh mắt cả ghen tỵ cả ngưỡng mộ cùng nhìn về Dung cũng chờ đợi theo. Mấy nam thanh thì bực bội có kẻ dám cua cô Dung xinh đẹp của mình ngay trước mũi, cơ mà hắn cao giá thế, bực thì bực mà chả làm gì được, chắc mẩm phen này phải nhìn cô Dung cười nói với mình hắn rồi.
Lúc này là lúc nào rồi mà còn hỏi với chả han, Dung bực mình chẳng thèm trả lời mà cứ thế chạy đi, để lại cậu Bính đứng như trời trồng, nghe đâu đó đằng sau có tiếng cười châm chọc.
Gái quê mà kiêu thế chứ lại, được cậu đây hỏi mà dám bỏ đi như thế á, dám làm cậu bẽ mặt, cậu sẽ tìm cho ra rồi cho cô ả sáng mắt, xem có còn dám coi thường cậu thế nữa hay không. Cậu Bính lửa giận bừng bừng sai thằng Tí theo hầu cậu đi điều tra. Thằng này bé người mà được việc lắm, nó toàn canh báo động cho cậu khi cậu chơi bạc khuya mà. Mỗi tội cái lần nó mải ngủ quên hôm hai mươi tháng chạp làm cậu bị thầy phát hiện, hại cậu bị đình chỉ học mất ba tháng. Đình chỉ học thì có chi là ngại, lại đúng dịp Tết nên cậu về dự hội làng luôn, chứ chẳng phải cậu bị đuổi học như tin đồn đâu.